Zespół lęku uogólnionego (ang. generalized anxiety disorder, GAD) to zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się nadmiernym, przewlekłym i nieproporcjonalnym lękiem przed różnymi sytuacjami życiowymi.
Osoby cierpiące na ten zespół często odczuwają niepokój, napięcie, drażliwość, trudności z koncentracją, problemy ze snem i inne objawy somatyczne, takie jak bóle głowy, bóle mięśni, potliwość, kołatanie serca czy nudności. Lęk ten nie jest związany z żadnym konkretnym bodźcem, lecz dotyczy wielu aspektów codzienności, takich jak praca, zdrowie, rodzina, finanse czy relacje społeczne. Osoby z zespołem lęku uogólnionego często mają poczucie, że nie są w stanie kontrolować swoich obaw i zamartwiają się o przyszłość.
Przyczyny zespołu lęku uogólnionego nie są do końca znane, ale prawdopodobnie biorą się z interakcji czynników genetycznych, biologicznych, psychologicznych i środowiskowych. Uważa się, że osoby z rodzinami, w których występowały zaburzenia lękowe, mają większe ryzyko rozwoju tego zespołu. Ponadto, zaburzenia neuroprzekaźników, takich jak serotonina, noradrenalina i GABA, mogą wpływać na regulację nastroju i reakcję na stres. Czynniki psychologiczne, takie jak niska samoocena, negatywne myślenie, perfekcjonizm czy unikanie sytuacji trudnych, mogą nasilać lęk i utrudniać radzenie sobie z nim. Czynniki środowiskowe, takie jak traumatyczne doświadczenia, chroniczny stres, konflikty rodzinne czy problemy zawodowe, mogą być wyzwalaczami lub utrzymywać lęk na wysokim poziomie.
Leczenie zespołu lęku uogólnionego polega na zastosowaniu farmakoterapii i psychoterapii. Leki stosowane w leczeniu tego zespołu to głównie leki przeciwdepresyjne, takie jak inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) lub inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI), które poprawiają nastrój i zmniejszają lęk. W niektórych przypadkach, stosuje się również leki przeciwlękowe, takie jak benzodiazepiny, które mają działanie uspokajające i relaksujące, ale mogą powodować uzależnienie i tolerancję. Psychoterapia, szczególnie terapia poznawczo-behawioralna (CBT), pomaga osobom z zespołem lęku uogólnionego zmienić sposób myślenia i zachowania, które utrzymują lęk. Celem terapii jest nauczenie pacjenta, jak identyfikować i kwestionować swoje negatywne myśli, jak radzić sobie z emocjami i stresorem, jak zwiększyć poczucie kontroli i pewności siebie, jak eksponować się na sytuacje lękowe i jak stosować techniki relaksacyjne.
Rokowanie zespołu lęku uogólnionego zależy od wielu czynników, takich jak nasilenie objawów, czas trwania zaburzenia, współwystępowanie innych zaburzeń psychicznych, dostępność i jakość leczenia, wsparcie społeczne i motywacja do zmiany. Wiele osób z zespołem lęku uogólnionego może osiągnąć poprawę lub remisję dzięki odpowiedniemu leczeniu, ale niektóre mogą mieć nawroty lub przewlekły przebieg zaburzenia. Dlatego ważne jest, aby osoby z zespołem lęku uogólnionego szukały pomocy profesjonalnej i kontynuowały leczenie, nawet jeśli poczują się lepiej. Ponadto, zaleca się, aby osoby z zespołem lęku uogólnionego dbały o zdrowy tryb życia, unikały substancji psychoaktywnych, utrzymywały aktywność fizyczną, ćwiczyły relaksację, rozwijały zainteresowania i hobby, utrzymywały dobre relacje z innymi ludźmi i szukały wsparcia w trudnych sytuacjach.