Stres i nerwica to dwa pojęcia, które często są mylone lub używane zamiennie. Jednak mają one różne znaczenia i przyczyny, a także różne skutki dla zdrowia psychicznego i fizycznego. W tym artykule postaramy się wyjaśnić, czym się różnią i jak sobie z nimi radzić.
Co to jest stres?
Stres to reakcja organizmu na sytuacje trudne, wymagające, zagrożone lub niepewne. Stres może być pozytywny lub negatywny, w zależności od tego, jak wpływa na nasze samopoczucie i funkcjonowanie. Stres pozytywny, nazywany też eustresem, mobilizuje nas do działania, pobudza kreatywność i motywację. Stres negatywny, nazywany też dystresem, przekracza nasze możliwości adaptacyjne, powoduje napięcie, lęk, frustrację i zniechęcenie.
Stres jest zjawiskiem naturalnym i nieuniknionym, ponieważ każdy z nas codziennie spotyka się z różnymi wyzwaniami, problemami i zmianami. Niektóre z nich są łatwiejsze, a inne trudniejsze do przezwyciężenia. Ważne jest, aby umieć radzić sobie ze stresem w sposób zdrowy i skuteczny, ponieważ przewlekły stres może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, takich jak:
– zaburzenia snu, apetytu, libido
– bóle głowy, brzucha, pleców, mięśni
– nadciśnienie, choroby serca, cukrzyca, otyłość
– osłabienie układu odpornościowego, podatność na infekcje
– zaburzenia nastroju, depresja, lęk, agresja, izolacja
– zaburzenia koncentracji, pamięci, uczenia się
– obniżenie samooceny, poczucia kontroli, satysfakcji z życia
– uzależnienia, nadużywanie alkoholu, nikotyny, leków, narkotyków
Co to jest nerwica?
Nerwica to zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się przewlekłym i nieuzasadnionym lękiem, który utrudnia normalne funkcjonowanie w różnych sferach życia. Nerwica może mieć różne formy i objawy, w zależności od tego, czego dotyczy lęk. Najczęstsze rodzaje nerwicy to:
– nerwica lękowa, która objawia się napadami paniki, lękiem przed określonymi sytuacjami, przedmiotami lub osobami, lękiem uogólnionym, lękiem społecznym, lękiem przed chorobą lub śmiercią
– nerwica natręctw, która objawia się niechcianymi i natrętnymi myślami, obawami lub wątpliwościami, które wywołują silny niepokój i przymusowe zachowania lub rytuały, mające na celu złagodzenie lęku
– nerwica wegetatywna, która objawia się zaburzeniami funkcji autonomicznego układu nerwowego, takimi jak kołatanie serca, duszność, pocenie się, drżenie, zawroty głowy, nudności, biegunka, zaczerwienienie lub bladość skóry
– nerwica depresyjna, która objawia się smutkiem, przygnębieniem, utratą zainteresowań i radości z życia, poczuciem beznadziei i bezwartościowości, myślami samobójczymi
– nerwica konwersyjna, która objawia się zaburzeniami czynności narządów zmysłów lub ruchu, takimi jak ślepota, głuchota, niemota, paraliż, drgawki, które nie mają podłoża organicznego, lecz są wyrazem konfliktu psychicznego
Nerwica powstaje na skutek urazu psychicznego, który trafia na podatną osobowość. Urazem psychicznym może być jednorazowe lub przewlekłe przeżycie traumatyczne, konfliktowe, frustrujące lub zagrożające, wynikające z relacji z innymi ludźmi lub ze sobą samym. Uraz psychiczny wywołuje silny lęk, który nie jest adekwatny do sytuacji i nie ustępuje po jej zakończeniu. Lęk ten jest często nieuświadomiony i wyraża się w różnych objawach somatycznych, emocjonalnych, poznawczych i behawioralnych. Osoba z nerwicą często unika sytuacji, które mogą wywołać lęk, co prowadzi do izolacji i utraty jakości życia.
Jak radzić sobie ze stresem i nerwicą?
Stres i nerwica to dwa różne zjawiska, ale mają wspólny mianownik – lęk. Dlatego też, aby radzić sobie ze stresem i nerwicą, należy przede wszystkim nauczyć się radzić sobie z lękiem. Oto kilka sposobów, które mogą pomóc:
– Relaksacja – to technika, która polega na świadomym rozluźnianiu mięśni i oddechu, co prowadzi do obniżenia napięcia i pobudzenia organizmu. Relaksacja pomaga uspokoić się, zredukować objawy stresu i nerwicy, poprawić samopoczucie i zdrowie. Istnieje wiele metod relaksacji, np. trening autogenny, relaksacja progresywna, medytacja, joga, tai chi, muzykoterapia, aromaterapia.
– Aktywność fizyczna – to sposób na rozładowanie nadmiaru energii i emocji, które gromadzą się w organizmie pod wpływem stresu i nerwicy. Aktywność fizyczna poprawia krążenie, dotlenienie i odżywienie komórek, co wpływa na lepsze funkcjonowanie układu nerwowego i odpornościowego. Ponadto, aktywność fizyczna pobudza wydzielanie endorfin, czyli hormonów szczęścia, które poprawiają nastrój i zmniejszają lęk. Zaleca się uprawianie aktywności fizycznej co najmniej 3 razy w tygodniu, przez minimum 30 minut, w zależności od indywidualnych preferencji i możliwości.
– Zdrowa dieta – to sposób na dostarczenie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, które wpływają na prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. Zdrowa dieta powinna być zrównoważona, bogata w białko, błonnik, witaminy i minerały, a uboga w tłuszcze nasycone, cukry proste i alkohol. Niektóre produkty mają szczególnie korzystny wpływ na redukcję stresu i nerwicy, np. banany, orzechy, migdały, ryby, mleko, jogurt, kakao, herbata zielona, rumianek, melisa.
– Zmiana myślenia – to technika, która polega na korygowaniu negatywnych, irracjonalnych i katastroficznych myśli, które nasilają lęk i utrudniają radzenie sobie ze stresem i nerwicą. Zmiana myślenia polega na zastępowaniu takich myśli bardziej realistycznymi, racjonalnymi i optymistycznymi, które pomagają zmniejszyć lęk i zwiększyć poczucie kontroli i kompetencji. Przykładowo, zamiast myśleć “Nie dam rady, wszystko się zawali, to koniec świata”, można myśleć “To trudna sytuacja, ale poradzę sobie, mam zasoby i wsparcie, to tylko chwilowe”.
– Wsparcie społeczne – to sposób na dzielenie się swoimi problemami, emocjami i potrzebami z innymi ludźmi, którzy mogą nam pomóc, pocieszyć, doradzić lub po prostu wysłuchać. Wsparcie społeczne pomaga złagodzić stres i nerwicę, ponieważ daje nam poczucie akceptacji, zrozumienia, przynależności i bezpieczeństwa. Wsparcie społeczne może pochodzić z różnych źródeł, np. rodziny, przyjaciół, partnera, kolegów, grupy wsparcia, terapeuty, lekarza, duchownego.
– Zabawa i hobby – to sposób na odreagowanie stresu i nerwicy, poprzez angażowanie się w działania, które sprawiają nam przyjemność, satysfakcję i radość. Zabawa i hobby pomagają oderwać się od problemów, zrelaksować się, wyrazić siebie, rozwijać talenty i pasje, nawiązywać kontakty z innymi ludźmi. Zabawa i hobby mogą być różnorodne, np. czytanie, oglądanie filmów, słuchanie muzyki, granie w gry, rysowanie, malowanie, pisanie, śpiewanie, tańczenie, gotowanie, podróżowanie, uprawianie sportu, ogrodnictwo, wolontariat.
– Pomoc profesjonalna – to sposób na radzenie sobie ze stresem i nerwicą, który polega na skorzystaniu z pomocy specjalisty, który może zdiagnozować, leczyć i zapobiegać zaburzeniom psychicznym. Pomoc profesjonalna może być niezbędna, gdy stres i nerwica są tak silne i przewlekłe, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, pogarszają jakość życia i zdrowie, lub zagrażają życiu. Pomoc profesjonalna może polegać na terapii psychologicznej, farmakoterapii, psychoterapii, terapii behawioralnej, terapii poznawczej, terapii poznawczo-behawioralnej, terapii grupowej, terapii rodzinnej, terapii par, terapii uzależnień, terapii traumy.
Podsumowując, stres i nerwica to dwa różne, ale powiązane zjawiska, które mają negatywny wpływ na nasze życie i zdrowie. Aby radzić sobie ze stresem i nerwicą, należy nauczyć się radzić sobie z lękiem, który jest ich główną przyczyną i skutkiem. Istnieje wiele sposobów na radzenie sobie z lękiem, które można dostosować do swoich potrzeb i możliwości. Ważne jest, aby nie bagatelizować ani nie ignorować swoich problemów, ale szukać rozwiązań i pomocy, gdy jest to konieczne. Pamiętajmy, że stres i nerwica nie są naszą winą ani słabością, ale wyzwaniem, z którym możemy sobie poradzić.