W naszym niesamowitym mózgu znajduje się miliardy neuronów i biliony synaps. Większość tych synaps to synapsy chemiczne, gdzie informacje są przekazywane z jednego neuronu do drugiego za pomocą neuroprzekaźników. Dzięki nim komórki nerwowe “rozmawiają” ze sobą.
Klasyczne Neuroprzekaźniki:
- Neuroprzekaźniki aminokwasowe:
- Glutaminian, który jest głównym neuroprzekaźnikiem pobudzającym w układzie nerwowym. W stanie fizjologicznym występuje w równowadze z GABA (kwasem γ-aminomasłowym), który działa hamująco.
- GABA (kwas γ-aminomasłowy) – to neuroprzekaźnik występujący naturalnie w mózgu. Jest kluczowym czynnikiem hamującym aktywność neuronów, ograniczając nadmierne pobudzenie nerwowe. Dzięki temu GABA uczestniczy w regulacji nastroju, emocji oraz snu. Jest inhibitorycznym neurotransmiterem, a jego główną funkcją jest hamowanie aktywności neuronalnej, co przyczynia się do kontroli nad pobudzeniem nerwowym. Wartościowe jest również zwiększenie poziomu GABA w organizmie, które może wpłynąć na redukcję stresu, poprawę nastroju i jakość snu.
- Glicyna, również działająca hamująco.
- Aminy biogenne:
- Dopamina, norepinefryna, epinefryna, serotonina i histamina. Wszystkie te neuroprzekaźniki są wytwarzane z prekursorów aminokwasów.
- Neuroprzekaźniki purynergiczne:
- ATP i adenozyna. To nukleotydy i nukleozydy, które również pełnią rolę neuroprzekaźników.
Receptory:
Receptory to białka na błonach komórek postsynaptycznych, które pozwalają im “usłyszeć” wiadomość od neuroprzekaźników. Istnieje kilka klas receptorów:
- Receptory jonotropowe:
- Są to kanały jonowe aktywowane ligandami. Gdy neuroprzekaźnik wiąże się z takim receptorem, kanał ulega zmianie kształtu i otwiera się.
- Receptory metabotropowe:
- Nie są bezpośrednio związane z kanałami jonowymi. Ich aktywacja wywołuje kaskadę reakcji wewnątrzkomórkowych.
Nietradycyjne Neuroprzekaźniki
Oprócz klasycznych neuroprzekaźników istnieją również nietradycyjne neuroprzekaźniki, które są nadal badane i odkrywane. To fascynujące pole nauki, które pozwala nam lepiej zrozumieć nasze umysły i ciała.