Zdrowie psychiczne to stan dobrostanu, w którym człowiek jest w stanie rozwijać swoje możliwości, radzić sobie ze stresem, pracować produktywnie i twórczo oraz uczestniczyć w życiu społecznym. Zdrowie psychiczne jest nie mniej ważne niż zdrowie fizyczne, a oba te aspekty wzajemnie się wpływają. Dlatego warto dbać o swoją psychikę i podejmować działania, które poprawiają samopoczucie i jakość życia.
Oto 10 prostych, ale skutecznych sposobów, jak dbać o własne zdrowie psychiczne:
- Uprawiaj sport. Aktywność fizyczna ma wiele korzyści dla zdrowia psychicznego. Pomaga zmniejszyć poziom stresu, poprawia nastrój, sen, kondycję i samoocenę. Nie musisz być sportowcem, wystarczy, że znajdziesz formę ruchu, która sprawia Ci przyjemność i pasuje do Twojego trybu życia. Może to być spacer, jazda na rowerze, taniec, joga, pilates, siłownia, basen lub cokolwiek innego. Ważne, żebyś ćwiczył regularnie, co najmniej 30 minut dziennie, 5 razy w tygodniu.
- Pielęgnuj relacje z innymi ludźmi. Wsparcie społeczne jest niezwykle ważne dla zdrowia psychicznego. Ludzie, którzy mają bliskie i zaufane relacje z rodziną, przyjaciółmi, partnerem, współpracownikami czy sąsiadami, czują się szczęśliwsi, bezpieczniej i mniej samotni. Dlatego warto utrzymywać kontakt z ludźmi, którzy są dla Ciebie ważni, dzielić się z nimi swoimi uczuciami, prosić o pomoc, gdy jej potrzebujesz, oferować pomoc, gdy widzisz, że ktoś jej potrzebuje, spędzać z nimi czas, angażować się w działania grupowe czy wolontariat.
- Zadbaj o zdrowe odżywianie i nawodnienie. To, co jesz i pijesz, ma wpływ na Twoje zdrowie psychiczne. Niektóre pokarmy i napoje mogą poprawiać nastrój, energię i koncentrację, a inne mogą je pogarszać. Dlatego warto spożywać zrównoważoną i zróżnicowaną dietę, bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, białko i zdrowe tłuszcze. Unikaj nadmiernego spożycia alkoholu, kofeiny, cukru i przetworzonej żywności, które mogą zaburzać równowagę hormonalną, powodować wahania nastroju, bezsenność, drażliwość i uzależnienie. Pij też odpowiednią ilość wody, która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i mózgu.
- Dbaj o higienę snu. Sen jest niezwykle ważny dla zdrowia psychicznego. Podczas snu organizm i mózg regenerują się, przetwarzają informacje, konsolidują pamięć i uczą się. Brak snu lub jego niska jakość może prowadzić do problemów z koncentracją, pamięcią, nastrojem, odpornością, apetytem i zdrowiem fizycznym. Dlatego warto zapewnić sobie odpowiednią ilość i jakość snu, co najmniej 7-8 godzin na dobę. Aby poprawić sen, zachowaj regularny rytm dobowy, unikaj używek i ekranów przed snem, stwórz komfortowe i ciemne środowisko do spania, zrelaksuj się przed pójściem do łóżka.
- Ucz się nowych rzeczy. Uczenie się jest jednym z najlepszych sposobów na rozwój osobisty i zdrowie psychiczne. Uczenie się pobudza mózg, poprawia pamięć, kreatywność i samoocenę. Uczenie się może być także źródłem satysfakcji, radości i poczucia sensu. Nie musisz się uczyć tylko w szkole czy na studiach, możesz się uczyć czegokolwiek, co Cię interesuje, np. języka obcego, gry na instrumencie, fotografii, gotowania, programowania, szycia, ogrodnictwa czy cokolwiek innego. Możesz się uczyć samodzielnie, z książek, kursów online, podcastów, filmów, lub z innymi ludźmi, np. na warsztatach, szkoleniach, spotkaniach.
- Wyrażaj swoje emocje. Emocje są naturalną i nieodłączną częścią życia. Nie ma dobrych ani złych emocji, są tylko emocje, które trzeba umieć rozpoznawać, akceptować i wyrażać w odpowiedni sposób. Tłumienie lub ignorowanie emocji może prowadzić do problemów z nastrojem, zdrowiem, relacjami i samopoczuciem. Dlatego warto nauczyć się radzić sobie ze swoimi emocjami, np. poprzez rozmowę z kimś, pisanie dziennika, rysowanie, śpiewanie, płacz, śmiech, uderzenie w poduszkę czy cokolwiek innego, co pozwala Ci się wyładować.
- Praktykuj wdzięczność. Wdzięczność to postawa, która polega na docenianiu tego, co mamy, zamiast skupiać się na tym, czego nam brakuje. Wdzięczność pomaga poprawić nastrój, zadowolenie z życia, samoocenę i relacje z innymi. Wdzięczność można praktykować na wiele sposobów, np. poprzez codzienne wymienianie trzech rzeczy, za które jesteś wdzięczny, pisząc listy podziękowania, wyrażając swoją wdzięczność słowami lub gestami, medytując na temat wdzięczności, prowadząc dziennik wdzięczności.
- Znajdź sens i cel w życiu. Sens i cel w życiu to poczucie, że nasze życie ma wartość, znaczenie i kierunek. Sens i cel w życiu pomagają nam radzić sobie z trudnościami, motywują nas do działania, dają nam nadzieję i satysfakcję. Sens i cel w życiu można znaleźć na wiele sposobów, np. poprzez angażowanie się w działania, które są zgodne z naszymi wartościami, pasjami i talentami, pomagając innym ludziom, zwierzętom lub środowisku, uczestnicząc w życiu społecznym, religijnym lub duchowym, odkrywając i realizując swoją misję życiową.
- Dbaj o swoje zdrowie fizyczne. Zdrowie fizyczne i psychiczne są ze sobą ściśle powiązane. Problemy ze zdrowiem fizycznym mogą wpływać na zdrowie psychiczne i odwrotnie. Dlatego warto dbać o swoje zdrowie fizyczne, np. poprzez regularne badania lekarskie, leczenie chorób przewlekłych, unikanie palenia, narkotyków i innych substancji szkodliwych, dbanie o higienę osobistą, stosowanie odpowiedniej ochrony przed słońcem, zakażeniami i urazami.
- Szukaj pomocy, gdy jej potrzebujesz. Nie jesteś sam ze swoimi problemami. Jeśli czujesz się przytłoczony, zły, smutny, lękliwy, bezradny, zdezorientowany, zły, samobójczy lub cokolwiek innego, co utrudnia Ci normalne funkcjonowanie, nie wahaj się szukać pomocy. Pomoc może przyjść z różnych źródeł, np. od rodziny, przyjaciół, partnera, lekarza, psychologa, psychiatry, terapeuty, doradcy, nauczyciela, szefa, kolegi, księdza, wolontariusza, infolinii, grupy wsparcia czy organizacji pozarządowej. Nie musisz się wstydzić ani obwiniać, że potrzebujesz pomocy. To nie jest znak słabości, ale siły i odwagi.
Dbanie o własne zdrowie psychiczne jest ważne dla każdego, niezależnie od wieku, płci, pochodzenia, wykształcenia czy sytuacji życiowej. Zdrowie psychiczne wpływa na wszystkie aspekty naszego życia, od pracy, przez relacje, po zdrowie fizyczne. Dlatego warto poświęcić czas i uwagę na to, co poprawia nasze samopoczucie i jakość życia. Pamiętaj, że Ty jesteś najważniejszy i zasługujesz na to, by być szczęśliwy i zdrowy.